Persona's

Als User Interface Designer werk ik met persona's. Dit zijn concrete karakteriseringen van een doelgroep. Zo is er bijvoorbeeld Jeffrey, 20 jaar, die al drie jaar als storingsmonteur werkt en zijn baas zat is. Hij zou veel liever zelf op een busje zitten, met een maat. Via via komt Jeffrey op het idee om eens bij een grote energieleverancier op de website te gaan kijken. Gelukkig ziet hij daar weinig teksten, maar veel plaatjes en filmpjes. Dat vindt hij wel cool.

Tot zover is Jeffrey een persona die voornamelijk gebaseerd is op feiten. De doelgroep van de energieleverancier die op zoek is naar monteurs, bestaat uit MBO'ers met enige werkervaring. Maar er zit meer achter Jeffrey...

Normaalgesproken (en bij mij, tot nu toe) worden persona's inderdaad gemaakt op basis van feiten: MBO'er, 20 jaar, beetje ervaring - en daar is Jeffrey.
Maar deze zomer hoorden Ronald en Frank van Rhinofly van een ander soort persona's. Deze zijn gebaseerd op psychologische voorkeuren die mensen hebben - en die kan je vertalen naar een manier van communiceren. De basis hiervan is te lezen in het artikel van Ewald Verhoog.

Voor de uitleg, even terug naar de psychologie: Myer en Briggs hebben net na de Tweede Wereldoorlog een Type Indicator ontwikkeld (de MBTI: Myer-Briggs Type Indicator). Dit psychologisch instrument meet welke voorkeuren mensen hebben in het maken van beslissingen en reageren op gebeurtenissen en mensen. Deze voorkeuren zijn gegroepeerd in vier dichotomieën, waaruit dan zestien mogelijke combinaties volgen:

• Extraversion (E) - Introversion (I)


• Sensing (S) - Intuition (N)


• Thinking (T) - Feeling (F)


• Judging (J) - Perceiving (P)

Vervolgens is Keirsey met deze voorkeuren aan de slag gegaan. Hij zegt dat de vier dichotomieën invloed op elkaar hebben en daarmee brengt hij de zestien types van Myer-Briggs terug naar vier temperamenten, die ieder vier typen bevatten:

• Artisans (S-P)


• Guardians (S-J)


• Idealists (N-F)


• Rationals (N-T)

Iedereen, op de hele wereld, zou in één van deze vier groepen vallen wat betreft hun voorkeuren voor handelen. (Doe zelf de test!) En wat blijkt? Als je deze vier persona's met elkaar laat communiceren, krijg je interessante gesprekken (want geen van de vier is gelijk aan de ander!). En dat wordt goed gebruikt in TV-series en films, zo ontdekte Ewald.

Stel, ik heb een doelgroep van dertigers, vrouwen, die in een grote stad een druk sociaal leven hebben. Ze gaan veel uit, hebben geen vaste relatie (maar zijn daar wel erg mee bezig) en kletsen elkaar de oren van het hoofd.
Dat is een mooie basis voor een 'ouderwetse' persona: ik noem haar 'Pamela'.

Maar als ik kijk naar Keirsey's temperamenten, zijn er opeens vier Pamela's:



Jep, die van Sex and the City. En ieder type heeft een andere manier voor het verwerken van informatie - en dus ook een ander idee over welke website haar het beste helpt in het uitvoeren van een taak.Nu is de truuc om te achterhalen of er één van die vier temperamenten is die het beste bij Pamela past. Dat gebeurt op basis van gebruikersonderzoeken, doelgroepkenmerken en dergelijke. En dan kun je de voorkeuren die een bepaald temperament heeft, verwerken, samen met de feitelijke gegevens die je al had.

En wat heb je dan? Een superpersona!